Code Game
“ANH CHƯA VỀ TỚI GÒ CÔNG
COI NHƯ CÒN THIẾU VỪA GỒNG VỪA CO”
Trong tâm thức người dân Nam bộ, Gò Công (thuộc tỉnh Tiền Giang) luôn mang một nét quyến rũ rất riêng, vừa trầm mặc với những dấu ấn lịch sử, vừa sinh động bởi văn hóa và thiên nhiên ưu đãi. Mời quý độc giả cùng theo dõi hành trình khám phá vùng đất Gò Công qua lăng kính của quá khứ và hiện tại – nơi mà ai đã ghé thăm một lần thì không thể nào quên.
1. Gò Công – Vùng đất nhỏ nhưng trù phú
Là một huyện thị thuộc tỉnh Tiền Giang, Gò Công nổi bật bởi sự ngăn nắp, sạch sẽ cùng nhiều công sở, trường học, nhà thờ nằm san sát hai bên đường. Xen lẫn trong khu đô thị nhỏ xinh là những dinh thự cổ, mang đậm dấu ấn thời Pháp thuộc, cùng những hội quán, nhà thờ của cộng đồng người Hoa (Phước Kiến, Quảng Đông, Triều Châu, Phước Châu, Hẹ…). Nếu miền Trung tự hào với khu phố cổ Hội An, thì ở miền Nam, Gò Công cũng không kém cạnh khi vẫn lưu giữ được nhiều ngôi nhà cổ nguyên vẹn qua thời gian.
Đặt chân đến Gò Công, du khách sẽ như được chạm vào miền ký ức Nam Kỳ Lục Tỉnh trăm năm trước, nơi từng là điểm đến say mê của nhiều lữ khách. Từ vườn sơ ri chín đỏ bốn mùa, biển Tân Thành với bãi cát đen nổi tiếng đẹp bậc nhất đồng bằng sông Cửu Long, đến Lăng Hoàng gia, Đền thờ Trương Công Định… tất cả tạo nên một hành trình thú vị không thể bỏ qua.
2. Hành trình đến Gò Công: Qua cầu Mỹ Lợi, ghé thăm Lăng Hoàng Gia
Du khách thường đi theo quốc lộ 50 để đến cầu Mỹ Lợi. Trước kia, mọi người phải qua phà Mỹ Lợi, có dịp tận hưởng khung cảnh sông Vàm Cỏ thanh bình cùng những dề lục bình trôi chầm chậm.
- Lăng Hoàng Gia: Trước khi vào thị xã Gò Công, nên ghé Lăng Hoàng Gia – nơi thờ tự và có lăng mộ dòng họ Phạm Đăng, nghe kể về những huyền thoại, bí ẩn lịch sử của gia tộc này.
- Nhà Đốc Phủ Hải: Sau đó, du khách ghé tham quan Nhà Đốc Phủ Hải – ngôi nhà địa chủ phong kiến tiêu biểu ở đồng bằng sông Cửu Long, được công nhận di tích kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia (1994).
3. Khám phá thị xã: Đền thờ Trương Công Định và ký ức lịch sử hào hùng
Tiến sâu vào trung tâm thị xã, du khách không thể bỏ qua Đền thờ Trương Công Định – vị anh hùng dân tộc buổi đầu kháng Pháp.
- Lịch sử kể lại, khi Gia Định rơi vào tay Pháp, ông và nghĩa binh kiên cường chống giặc tại căn cứ “Đám lá tối trời”. Ngày 19/8/1864, do bị phản bội, nghĩa quân bị bao vây bất ngờ. Trương Định bị trọng thương, ông rút gươm tự sát vào rạng sáng 20/8/1864 để bảo toàn khí tiết.
- Ở Gò Công, từ người già đến trẻ con ai ai cũng tự hào về Bình Tây Đại Nguyên Soái, xem ông là biểu tượng anh hùng chống giặc ngoại xâm.
- Xem thêm: NGÃ BA GIỒNG _ VÙNG ĐẤT LINH THIÊNG
4. “Vua Vitamin” sơ ri Gò Công: Thưởng thức ngay tại vườn
Một điểm nhấn đặc biệt khác của hành trình là tham quan vườn sơ ri trĩu quả.
- Sơ ri được mệnh danh là “Vua Vitamin” với hàm lượng Vitamin C dồi dào. Chỉ một ly nước ép 180ml có thể tương đương với 14 lít nước cam ép về hàm lượng Vitamin C.
- Đến Gò Công, du khách được tự tay hái sơ ri tươi và thưởng thức ngay tại vườn. Cảm nhận vị ngọt thanh, căng mọng của trái sơ ri trên đất Gò Công – nơi được thiên nhiên ưu ái ban tặng hương vị đằm thắm, dịu ngọt khó nơi nào sánh kịp.
5. Buổi chiều lộng gió bên Biển Tân Thành
Chia tay vườn sơ ri, du khách tiến thẳng về Biển Tân Thành – một bãi biển cát đen đặc trưng, được xem là đẹp nhất nhì Việt Nam.
- Tại đây, bạn có thể thả bước trên bãi cát mịn như nhung, hít hà bầu không khí yên ả, nhìn xa khơi và cảm nhận cuộc sống giản dị của ngư dân với nghề đánh bắt cá, mò nghêu.
- Chỉ cần một buổi dạo biển, mọi lo toan, bận rộn như tan biến, để lại tâm hồn nhẹ tênh giữa không gian mênh mông của sóng và gió.
6. Gò Công – Vùng đất gắn liền với lịch sử ngoại thích triều Nguyễn
Theo thuyết phong thủy xưa, cuộc đất an táng tổ tiên quyết định vận mệnh dòng họ. Gò Công là nơi phát sinh các dòng họ Phạm, Nguyễn – đều là ngoại thích của các triều vua cận đại.
- Vào năm 1834, vua Minh Mạng lập thêm tỉnh An Giang, Nam Kỳ lục tỉnh hình thành, trong đó Gò Công là phần đất thuộc huyện Tân Hóa, sát tỉnh Định Tường nhưng lại sáp nhập vào tỉnh Gia Định.
- Khi ký hòa ước 1862, cắt nửa Nam Kỳ cho Pháp (có Gò Công), vua Tự Đức buồn rầu mất ăn mất ngủ. Triều đình còn gửi sứ giả sang Pháp xin chuộc lại vùng đất này.
- Pháp chiếm nốt ba tỉnh miền Tây, rồi chia Nam Kỳ thành các Sở tham biện, sau đổi thành hạt rồi tỉnh. Trong quá trình sáp nhập và tách tỉnh, Gò Công nhiều lần thay đổi hành chính nhưng vẫn giữ được vị thế vùng đất có truyền thống kháng chiến, địa linh nhân kiệt với những tên tuổi như Trương Công Định, Thủ Khoa Huân, Đỗ Trình Thoại…
7. Hồi ức về một Gò Công xưa hoang vu nhưng nghĩa khí
Những năm cuối thế kỷ 17, người dân từ ngoài Bắc, miền Trung đến khai khẩn, chọn những giồng đất cao để lập nghiệp. Tích xưa kể vùng này có nhiều chim công sinh sống, vậy mà rồi tên gọi “Gò Công” xuất hiện và tồn tại đến nay.
- Thời chưa có đường bộ, mọi giao thông đều bằng đường thủy: qua sông Vàm Cỏ, sông Tra, rạch Băng…rồi đến ĐỀN THỜ VÕ TÁNH Ở GÒ CÔNG
- Dưới triều vua Tự Đức, “con đường sứ” (Quốc lộ 50 bây giờ) được đắp nối từ Gia Định đến giồng Sơn Quy, chính là tiền thân giúp Gò Công liên lạc thường xuyên với kinh đô, quê ngoại của hoàng tộc.
- Qua thời gian, Gò Công dần thoát cảnh hoang vu, hình thành nhiều chợ, phục vụ nhu cầu buôn bán, trao đổi hàng hóa. Đến năm 1939, Gò Công đã có 5 tổng, 40 làng; các chợ lớn dần mọc lên như Chợ Giồng ông Huê, Chợ Tổng Châu, Chợ Vàm Láng… Thương thuyền, ghe chài tấp nập xuôi ngược, buôn bán lúa gạo, cá tôm, hàng hóa.
8. Di sản quý tộc, quê hương ngoại thích triều Nguyễn
Gò Công cũng là quê ngoại của bà Từ Dụ Thái hậu (1810-1902). Gia phả ghi lại, tổ tiên bà từ Quảng Ngãi vào lập nghiệp, khai mở vùng đất sình lầy ven biển thành ruộng, rẫy. Xét “Địa bạ tỉnh Định Tường” thời Minh Mạng (1820-40), phần lớn đất đai ở khu vực giáp ranh Gò Công do phụ nữ sở hữu, cho thấy vai trò quan trọng của phụ nữ trên vùng đất phương Nam.
- Nơi đây còn từng đón Hoàng đế Bảo Đại ghé thăm quê vợ (Nam Phương Hoàng hậu) năm 1942.
- Với chính sách phong tước, cấp đất của nhà Nguyễn, nhiều dòng họ nơi đây có ruộng tự điền đời đời canh tác, thờ cúng, tạo nên lớp quý tộc công hầu vang bóng một thời.
Xem thêm: DINH TỈNH TRƯỞNG GÒ CÔNG
9. Gò Công hôm nay: Tiềm năng phát triển du lịch và gìn giữ giá trị xưa
Dù từng là vùng đất biệt lập, Gò Công nay đã thay da đổi thịt, phát triển, song vẫn lưu giữ nhiều di tích lịch sử, văn hóa, những cảnh quan thiên nhiên độc đáo:
- Quốc lộ 50 và cầu Mỹ Lợi giúp kết nối Gò Công với TP. Hồ Chí Minh, Long An, Mỹ Tho… dễ dàng hơn.
- Nhiều chợ đầu mối vẫn tồn tại và phát triển, sôi động không kém xưa.
- Khách thập phương đến tham quan, nghiên cứu, du lịch sinh thái vườn sơ ri, biển Tân Thành, du lịch lịch sử (Đền Trương Công Định, Nhà Đốc Phủ Hải…), tìm hiểu văn hóa ẩm thực đặc trưng của vùng.
Lời kết
Với câu nói truyền miệng “Anh chưa về tới Gò Công, coi như còn thiếu vừa gồng vừa co”, người Gò Công vừa tự hào, vừa hài hước nhắc nhở du khách: Nếu chưa một lần ghé thăm, bạn vẫn còn thiếu đi một mảnh ghép quan trọng của vùng đất Nam Kỳ độc đáo. Đến Gò Công để thưởng ngoạn thiên nhiên, lắng nghe âm vang lịch sử, cảm nhận tình người phương Nam mộc mạc mà sâu đậm – đó mới thực sự là một hành trình đáng giá.
Xem thêm: Trà Kiệu – Di Tích Lịch Sử – Văn Hóa Du Lịch Ở Duy Xuyên
Gò Công – nơi hiện tại giao hòa cùng quá khứ, nơi đời sống bình dị giấu trong mình biết bao điển tích hào hùng. Nếu bạn đang tìm một điểm đến vừa giản dị, gần gũi, vừa đậm chất lịch sử và phong cảnh nên thơ, đừng quên xếp Gò Công vào lịch trình của mình!