Dưới đây là bài tổng hợp, trình bày lại những nội dung quan trọng về Chiến khu Rừng Sác ở Cần Giờ – một căn cứ địa huyền thoại trong kháng chiến, gắn liền với nhiều trận đánh oanh liệt và câu chuyện gian khổ, hào hùng của quân dân ta. Mekhampha.com xin tổng hợp lại và biên soạn gửi đến bạn đọc gần xa
1. Vị trí và vai trò chiến lược
Rừng Sác là khu rừng ngập mặn nguyên sinh thuộc huyện Cần Giờ, nằm ở phía Đông Nam TP.HCM. Trong cả hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nơi đây đã hình thành một căn cứ địa quan trọng, có ảnh hưởng tới toàn bộ chiến cục ở miền Nam Việt Nam.
- Vị trí sát biển, gần Sài Gòn: Khi ấy, Sài Gòn là căn cứ đầu não của Mỹ và chính quyền Sài Gòn. Chiến khu Rừng Sác cách không xa trung tâm, nên việc triển khai lực lượng, tổ chức chiến dịch hay tập kích đều hết sức linh hoạt.
- Địa hình hiểm yếu: Rừng Sác có rừng ngập mặn bạt ngàn, sông rạch chằng chịt, nhiều luồng lạch nhỏ đan xen, rất thuận tiện để bố trí lực lượng, vận chuyển và cất giấu vũ khí, lương thực. Đây cũng là địa điểm thuận lợi cho việc ém quân, tổ chức chống càn, đánh địch hiệu quả.
Xem thêm: THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ
2. Hoạt động kháng chiến ở Rừng Sác
2.1. Tổng quan Trung đoàn 10 – Đoàn 10 Rừng Sác
Trong quá trình kháng chiến, Trung đoàn 10 (Đoàn 10 Rừng Sác) đóng vai trò nòng cốt trong nhiều trận đánh quan trọng. Tại căn cứ Rừng Sác, bộ chỉ huy Đoàn 10 đã xây dựng hệ thống phòng thủ, tổ chức tập kích các căn cứ địch ở vùng ven và ngay sát trung tâm Sài Gòn.
2.2. Trận đánh kho xăng Nhà Bè
- Chuẩn bị chiến dịch: Hình ảnh chỉ huy Trung đoàn 10 nghe báo cáo tình hình thực địa, rồi hạ quyết tâm tập kích kho xăng Nhà Bè – một trung tâm cung cấp xăng dầu trọng yếu cho quân lực chế độ Sài Gòn.
- Phương án tác chiến: Đội trưởng Hà Quang Vóc trực tiếp chỉ huy trận đánh. Tại Sở chỉ huy Đoàn 10, ông đã trình bày kế hoạch chi tiết trước Trung đoàn trưởng Lê Bá Ước và Chính ủy Trần Thành Lập.
- Kết quả: Các chiến sĩ Đội 5 – Đoàn 10 đã thiêu hủy 250 triệu lít xăng, đánh chìm một tàu dầu 12.000 tấn cùng nhiều cơ sở vật chất khác của chính quyền Sài Gòn. Đây được coi là chiến công vang dội, giáng đòn mạnh vào hậu cần và tiềm lực chiến tranh của đối phương.
3. Hậu phương và các công trình thiết yếu trong chiến khu
3.1. Nhà thông tin
- Đây là nơi đặt trang thiết bị thông tin liên lạc, giúp bộ chỉ huy Đoàn 10 duy trì liên lạc thông suốt với Trung ương và Bộ Tư lệnh miền.
3.2. Quân y – Chữa trị thương bệnh binh
- Dù điều kiện thiếu thốn trăm bề, các chiến sĩ quân y ở Rừng Sác vẫn cứu sống gần 500 thương bệnh binh của Trung đoàn 10.
- Nhiều y bác sĩ đã dũng cảm hoạt động trong điều kiện nguy hiểm; có 4 bác sĩ và 2 quân y sĩ hi sinh ngay trên tuyến lửa.
3.3. Xưởng may quân trang
- Xưởng may được thành lập để sản xuất và sửa chữa trang phục, giày dép cho bộ đội. Trong bối cảnh rừng ngập mặn khắc nghiệt, việc đảm bảo quân trang càng trở nên cần thiết.
4. Đời sống gian khổ nhưng đầy sáng tạo
4.1. Công tác nuôi quân
- Rừng Sác hoang vu, việc tiếp tế từ bên ngoài không phải lúc nào cũng thuận lợi. Phần lớn nhu yếu phẩm đều nhờ dân giúp đỡ hoặc tự túc bằng cách bắt cá, cua, còng, hái đọt chà là, lá kìm…
- Công tác nuôi quân được chỉ huy Đoàn 10 Rừng Sác đặc biệt chú trọng, nhằm đảm bảo sức khỏe cho bộ đội giữa vùng rừng ngập mặn.
4.2. Tự tạo nước ngọt
- Trong môi trường mặn chát, để có nước ngọt, chiến sĩ Rừng Sác đun nước mặn sôi rồi hứng hơi nước bốc lên. Mỗi ngày, 2 chiến sĩ có thể tạo ra khoảng 300 lít nước ngọt đủ cho một trung đội dùng.
- Ngoài ra, khi mưa đổ xuống, họ còn căng vải dù dưới các thân cây để hứng nước mưa, tận dụng mọi nguồn tự nhiên.
5. Những câu chuyện anh dũng giữa rừng ngập mặn
5.1. Đụng độ với cá sấu
- Rừng Sác từng có nhiều cá sấu; việc gặp đụng độ giữa người và cá sấu không hề hiếm.
- Nhiều chiến sĩ đã dũng cảm, mưu trí đánh trả khi bị cá sấu tấn công và thoát hiểm. Tiêu biểu như chiến sĩ Hoàng Dương Chương, nhờ dùng dao đâm vào mắt cá sấu buộc con vật phải tháo chạy.
5.2. Những cuộc tiễn đưa trước mỗi trận đánh
- Tình đồng đội sâu sắc được minh chứng qua những cuộc chia tay cảm động. Mỗi lần lên đường, ai cũng có thể ra đi mãi mãi mà không hẹn ngày về.
- Đây là khoảnh khắc xúc động, hun đúc tinh thần quật cường, sẵn sàng hi sinh vì độc lập, tự do.
6. Trải nghiệm khám phá Rừng Sác Cần Giờ ngày nay
Hiện nay, khi đến tham quan Khu di tích Chiến khu Rừng Sác (thuộc huyện Cần Giờ), du khách sẽ:
- Đi xuồng máy vượt qua các kênh rạch: Một hành trình vài cây số xuyên rừng ngập mặn, vừa chiêm ngưỡng cảnh quan nguyên sinh, vừa hòa mình vào không gian lịch sử hào hùng.
- Thăm lại những công trình tái hiện: Hầm chỉ huy, nhà thông tin, khu quân y, xưởng may, hệ thống trưng bày hình ảnh – hiện vật… Tất cả góp phần khắc họa bức tranh sống động về một thời kỳ kháng chiến oanh liệt.
- Tìm hiểu về hệ sinh thái rừng ngập mặn: Rừng Sác Cần Giờ ngày nay không chỉ lưu dấu ấn chiến tranh, mà còn là khu dự trữ sinh quyển thế giới với hệ động thực vật phong phú, xứng đáng trở thành điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thiên nhiên và muốn khám phá lịch sử.
7. Tổng kết
Chiến khu Rừng Sác ở Cần Giờ là một huyền thoại sống về ý chí kiên cường, sự sáng tạo và tinh thần quả cảm của quân dân ta trong suốt hai cuộc kháng chiến.
- Từ vị trí chiến lược sát sườn Sài Gòn đến địa hình hiểm trở, Rừng Sác từng là nỗi ám ảnh của đối phương bởi những đòn tập kích bất ngờ, hiệu quả.
- Cuộc sống nơi đây tuy gian khổ, thiếu thốn đủ bề, song vẫn sáng tạo trong cách nuôi quân, lấy nước ngọt, cầm cự và chiến đấu dài lâu.
- Ngày nay, du khách có thể đến tham quan, sống lại không khí kháng chiến và thưởng ngoạn vẻ đẹp riêng biệt của cánh rừng ngập mặn cách TP.HCM không xa. Đây chính là bằng chứng lịch sử sống động về tinh thần yêu nước, sẵn sàng hi sinh của dân tộc Việt Nam.
Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về căn cứ địa Rừng Sác – Cần Giờ, một điểm đến đậm chất lịch sử và giàu giá trị thiên nhiên mà bất kỳ ai cũng nên khám phá khi có dịp ghé thăm TP.HCM.